دیسک کمر ساختاری ژلهای بین مهرههای ستون فقرات است که نقش ضربهگیری دارد. زمانی که این دیسک آسیب ببیند یا جابهجا شود، مشکلاتی چون فتق دیسک کمر یا برآمدگی دیسک کمر ایجاد میشود.
انواع دیسک کمر بر اساس شدت آسیب، محل درگیری و میزان بیرونزدگی دیسک طبقهبندی میشوند. در برخی منابع پزشکی، انواع دیسک کمر چیست را شامل دیسک خفیف، فتقشده، برآمده یا پارهشده میدانند.
انواع فتق دیسک کمر نیز به مواردی مثل پروتروژن، اکستروژن و سکوستریشن تقسیم میشود. به ویژه پروتروژن دیسک کمر چیست یا پروتروژن سانترال دیسک چیست به برآمدگی محدود دیسک بدون پارگی کامل اشاره دارد.
علائم دیسک کمر بسته به میزان آسیب متفاوت است. درد شدید در پایین کمر، بیحسی یا گزگز در پاها، ضعف عضلانی، درد تیرکشنده از کمر به پاها (سیاتیک) از علائم رایج هستند.
علائم دیسک کمر خفیف ممکن است فقط شامل درد مبهم باشد، در حالی که علائم دیسک کمر خطرناک مثل بیاختیاری ادرار یا بیحسی شدید پاها نشانه اورژانسی هستند.
در بررسیهای پزشکی، تصویر دیسک کمر از طریق MRI یا سیتیاسکن گرفته میشود. دیدن تصویر دیسک کمر خفیف، تصویر دیسک کمر شدید یا تصویر پارگی دیسک کمر به پزشک کمک میکند میزان آسیب را دقیقتر مشخص کند.
جابجایی دیسک کمر به وضعیتی گفته میشود که دیسک از مکان طبیعی خود خارج شده و بر اعصاب فشار میآورد. علائم جابجایی دیسک کمر شامل درد ناگهانی، بیحسی یا سوزش در پاها و کمر است. درمان جابجایی دیسک کمر معمولا شامل فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی میشود.
داروی دیسک کمر شامل مسکنها، داروهای ضدالتهاب، داروهای ضد اسپاسم عضلانی و داروهای تقویتکننده عصب است. استفاده از داروی دیسک کمر و سیاتیک یا داروی دیسک کمر رویان به کاهش علائم کمک میکند. مصرف به موقع داروی دیسک کمر خفیف میتواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
برآمدگی دیسک کمر مرحله اولیه از آسیب دیسک است که ممکن است بدون پارگی دیسک رخ دهد. برآمدگی دیسک l4 l5 یا برآمدگی دیسک l5-s1 شایعترین محلهای درگیری هستند. درمانهای فیزیوتراپی و ورزشهای خاص برای درمان برآمدگی دیسک کمر کاربرد دارند.
گاهی اوقات دیسک آسیبدیده باعث درد یا بیحسی در پای خاصی میشود، مثلا دیسک کمر پای راست باعث انتشار درد از کمر به پای راست میشود. درمان دیسک کمر و درد پای راست شامل دارو، فیزیوتراپی و گاهی تزریق اپیدورال است.
دیسک کمر l4 l5 یکی از رایجترین دیسکهایی است که دچار بیرونزدگی یا پارگی میشود. برامدگی دیسک l4 l5 میتواند موجب درد شدید در ناحیه کمر، باسن و پا شود.
در مراحل پیشرفته، فشار شدید بر اعصاب میتواند باعث اختلال در کنترل ادرار شود که به آن دیسک کمر و مثانه عصبی میگویند. این حالت نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
دیسک کمر پاره شده یعنی دیسک کاملا شکافته شده و ماده ژلهای آن بیرون آمده است. دیسک کمر پاره شده یعنی چی؟ یعنی بیشترین میزان آسیب که معمولا جراحی نیاز دارد. درمان دیسک کمر پاره شده بسته به شدت علائم، از جراحی تا فیزیوتراپی پیشرفته متغیر است.
خطرناکترین دیسک کمر زمانی است که دیسک بیرونزده به شدت بر نخاع یا ریشههای عصبی فشار وارد کند و منجر به فلج یا بیاختیاری شود.
اگر درد مداوم بیش از ۶ هفته ادامه داشته باشد، ضعف عضلانی ایجاد شود یا علائم بیاختیاری بروز کند، در این شرایط چه موقع دیسک کمر احتیاج به عمل دارد پاسخ مثبت میشود.
درمان دیسک کمر در منزل شامل استراحت، انجام تمرینات کششی ملایم، کمپرس گرم و سرد، مصرف داروهای تجویز شده و رعایت حالت صحیح بدن در فعالیتهای روزمره است. همچنین استفاده از بهترین روغن برای دیسک کمر برای ماساژ ناحیه کمر میتواند به کاهش درد کمک کند.
انواع درمان دیسک کمر شامل درمان دارویی، فیزیوتراپی، تزریقهای اپیدورال، طب سوزنی و در موارد خاص، جراحی است. روشهایی مانند درمان دیسک کمر با طب سنتی یا درمان دیسک کمر با آویزان شدن نیز به عنوان درمانهای مکمل استفاده میشوند.
دیسک کمر اگرچه بیماری شایعی است، اما با تشخیص به موقع، درمان مناسب و تغییر سبک زندگی قابل کنترل و حتی بهبود است. توجه به تصویر دیسک کمر، آگاهی از علائم دیسک کمر، پیگیری درمان و انجام ورزش برای دیسک کمر به بهبود کیفیت زندگی کمک میکند.